Język niemiecki i austriacki nie są odrębnymi językami – w Austrii językiem urzędowym jest język niemiecki (Deutsch), a dokładniej jego regionalna odmiana nazywana Österreichisches Deutsch (austriacki niemiecki). Jest to wariant standardowego niemieckiego (Hochdeutsch), dostosowany do lokalnych realiów kulturowych, z pewnymi różnicami w słownictwie, wymowie i subtelnych aspektach gramatycznych. Oto kluczowe różnice:
Wymowa
Austriacki niemiecki (tzw. Österreichisches Deutsch) charakteryzuje się delikatniejszą i bardziej melodyjną wymową w porównaniu do niemieckiego używanego w Niemczech. W Austrii np. samogłoski mogą być wymawiane nieco inaczej, a akcentowanie słów różni się w niektórych przypadkach.
Słownictwo
W Austrii używa się wielu regionalnych słów i wyrażeń, które mogą być niezrozumiałe dla osób z Niemiec. Oto kilka przykładów:
| Polska | Niemcy | Austria |
|---|---|---|
| ziemniaki | Kartoffeln | Erdäpfel |
| pomidor | Tomate | Paradeiser |
| śmietana | Sahne | Obers |
| rogalik | Croissant | Kipferl |
| bułka | Brötchen | Semmel |
W Austrii popularny zestaw śniadaniowy to Semmel mit Marmelade und Kaffee (bułka z marmoladą i kawa), co w Niemczech może być wyrażone inaczej.
Niektóre słowa w Austrii mają inne znaczenie niż w Niemczech, np.:
Ciekawostki językowe i zwyczajowe
Przywitanie
W Niemczech powitanie często brzmi: Hallo! lub Guten Tag!. W Austrii bardzo popularne jest bardziej tradycyjne i religijne Grüß Gott! (dosł. „Pozdrawiam Boga”) – nawet jeśli rozmówca nie jest religijny!
Kawa jako ważny element kultury
Austria słynie z kultury kawowej, a język to odzwierciedla. W wiedeńskich kawiarniach istnieje ogromna liczba nazw na różne rodzaje kaw:
W Niemczech wybór kaw w menu jest zwykle bardziej ograniczony.
Uprzejmość
Austriacy mają opinię bardziej uprzejmych w codziennym języku. W Austrii częściej używa się grzecznościowych zwrotów jak:
W Niemczech czasem formy te mogą być krótsze i bardziej bezpośrednie, np. Können Sie…?.
Rodzajniki i liczba mnoga
Niektóre słowa różnią się pod względem rodzaju gramatycznego lub liczby mnogiej:
Ciekawostka muzyczna
W Austrii słowo Konzert (koncert) bywa używane w odniesieniu do występów muzyki klasycznej, co jest odzwierciedleniem ich zamiłowania do Mozarta i muzyki poważnej. W Niemczech Konzert oznacza dowolny koncert – zarówno muzyki klasycznej, jak i rockowej.
Akcent i melodie języka
Austriacki niemiecki ma bardziej „śpiewny” i melodyjny charakter w porównaniu z niemieckim używanym w Niemczech. Dla osób z Niemiec czasem brzmi to elegancko lub nawet nieco staromodnie, co dodaje mu pewnego uroku.
Ceny i numery
W Austrii podczas mówienia o liczbach, np. przy cenach w sklepach, częściej mówi się: Ein Euro fünfzig (1,50 €). W Niemczech popularne jest Eins fünfzig.
Austriacka wersja brzmi bardziej formalnie.
Specjalne wyrażenia
W Austrii są unikalne wyrażenia, których w Niemczech raczej się nie używa:
Znaczenie dialektów
W Austrii dialekty odgrywają większą rolę niż w Niemczech. Wiele osób używa dialektów na co dzień, zwłaszcza poza miastami. Mogą być one trudne do zrozumienia nawet dla osób mówiących standardowym niemieckim. Dialekty są używane na co dzień w nieformalnych sytuacjach, podczas gdy w mediach, urzędach i edukacji stosuje się standardowy niemiecki.
Najważniejsze grupy dialektów w Austrii to:
- Dialekty bawarskie (Bairisch) – dominują w większości kraju.
- Dialekty alemańskie (Alemannisch) – występują głównie w Vorarlbergu (zachodnia Austria), gdzie mowa jest bliższa szwajcarskiemu niemieckiemu.
Przykłady:
Nauka
Teoretycznie można się uczyć austriackiego niemieckiego, ale praktyka wygląda tak, że nauka języka niemieckiego (tzw. Hochdeutsch, czyli standardowego niemieckiego) jest podstawą. Austriacki niemiecki to tylko regionalny wariant języka niemieckiego, dlatego trudno znaleźć kursy, które uczą wyłącznie tej wersji. Niemniej, jeśli jesteś zainteresowany austriackim niemieckim, istnieją sposoby, aby skupić się na jego specyfice.
Wszystkie podręczniki, kursy językowe i certyfikaty opierają się na standardowym niemieckim. Jeśli chcesz nauczyć się niemieckiego z myślą o Austrii, najlepiej zacząć od nauki Hochdeutsch, ponieważ jest to język urzędowy w Austrii i jednocześnie zrozumiały w Niemczech, Szwajcarii i innych krajach niemieckojęzycznych.
Jeśli chcesz od razu skupić się na austriackim niemieckim, oto kilka wskazówek:
1. Kursy językowe w Austrii
W Austrii znajdziesz kursy niemieckiego prowadzone w lokalnym kontekście. Podczas takich zajęć uczysz się standardowego niemieckiego, ale jednocześnie poznajesz specyficzne słownictwo i styl komunikacji używany w Austrii.
2. Podręczniki i słowniki austriackiego niemieckiego
Istnieją książki i słowniki skupiające się na różnicach między niemieckim w Niemczech a w Austrii, np.:
- Österreichisches Wörterbuch (Austriacki słownik)
- Podręczniki uczące austriackiego niemieckiego na bazie lokalnych tekstów i przykładów.
3. Media austriackie
Słuchanie austriackiego niemieckiego jest świetnym sposobem na naukę. Możesz oglądać:
- Austriacką telewizję, np. ORF (Austriacki publiczny nadawca telewizyjny),
- Austriackie filmy i seriale, np. Das finstere Tal (Ciemna dolina) czy Vorstadtweiber,
- Słuchać austriackich stacji radiowych.
4. Dialekty i slang
Jeśli fascynuje Cię austriacki akcent lub dialekty (np. wiedeński czy styryjski), możesz znaleźć specjalne materiały lub aplikacje językowe. Jednak ucz się ich na późniejszym etapie, bo na początku mogą być trudne i bardzo różnić się od standardowego niemieckiego.
Nauka
„Austriacki język” jako odrębny język nie istnieje. To, co potocznie nazywa się „językiem austriackim”, to regionalna odmiana języka niemieckiego. Jej cechy są kształtowane przez kulturę, historię i dialekty Austrii, ale na poziomie językowym to wciąż niemiecki. Różnice między niemieckim w Niemczech a Austrii można porównać do różnic między polskim w Polsce a np. gwarami regionalnymi, czy między brytyjskim a amerykańskim angielskim. W podstawowej komunikacji standardowy niemiecki używany w obu krajach pozwala na pełne zrozumienie, ale różnice regionalne mogą być wyraźne w codziennym języku. W zasadzie można skupić się na austriackim niemieckim, ale nie da się go uczyć w izolacji od standardowego niemieckiego, ponieważ to on stanowi bazę. Jeśli planujesz mieszkać, pracować lub studiować w Austrii, nauka niemieckiego z uwzględnieniem lokalnych różnic (np. słownictwa i akcentu) jest świetnym pomysłem. Jednak kluczem do sukcesu jest opanowanie Hochdeutsch – to otworzy drzwi do komunikacji w całym niemieckojęzycznym świecie.
Język niemiecki jest drugim najpopularniejszym wśród naszych szkoleń językowych!
Chcesz zorganizować szkolenia z języka niemieckiego w firmie?
Napisz i po 15 minutowej rozmowie, prześlemy pełną ofertę kursów
