Hiszpański a portugalski – podobieństwa, różnice, porównanie

Język hiszpański i portugalski są bardzo podobne, ponieważ oba pochodzą z tej samej rodziny – języków romańskich. Mimo to istnieje kilka istotnych różnic między nimi, zarówno w zakresie gramatyki, wymowy, jak i słownictwa.  Dla większości osób hiszpański jest nieco łatwiejszy do nauki, szczególnie ze względu na prostszą wymowę, gramatykę i większą dostępność materiałów edukacyjnych. Jeśli jednak jesteś szczególnie zainteresowana kulturą portugalską, brazylijską lub planujesz mieszkać w Brazylii, portugalski może być równie satysfakcjonującym wyborem, mimo że wymaga nieco więcej pracy na początku. Przyjrzyjmy się więc podstawowym różnicom a także ciekawostkom na ich temat:

Hiszpański ma prostszą fonetykę, ponieważ większość liter jest wymawiana w sposób zgodny z zapisanym słowem, choć na przykład „c” w słowie „casa” wymawia się jako /k/.

Portugalski ma bardziej skomplikowaną wymowę, z licznymi nieregularnościami i dźwiękami, które nie występują w hiszpańskim. Na przykład, „ão” w portugalskim wymawia się jak /ãw̃/ (dźwięk nosowy), a „ch” w portugalskim jest wymawiane jako /ʃ/ (dźwięk przypominający angielskie „sh”).

Hiszpańskie „r” jest wymawiane jako twarde, trzęsące (np. w słowie „perro”), co jest jednym z najbardziej charakterystycznych dźwięków hiszpańskiego.

Portugalskie „r” ma zróżnicowaną wymowę, w zależności od regionu. Na przykład w portugalskim z Portugalii wymawia się je w sposób gardłowy (jak w angielskim „h” w słowie „house”), podczas gdy w brazylijskim portugalskim „r” jest bardziej dźwięczne, przypominające angielskie „r”.

W hiszpańskim są one zdecydowanie mniej zróżnicowane. W zasadzie używa się dwóch form czasu przeszłego – Pretérito perfecto, używany do opisywania czynności przeszłych, które mają związek z teraźniejszością, np. coś wydarzyło się w niedawnej przeszłości lub w czasie, który jeszcze się nie zakończył tj. dziś, w tym tygodniu (np. Mis padres han viajado a España muchas reces – Moi rodzice wiele razy podróżowali do Hiszpanii) i Pretérito indefinido, używany do opisywania czynności zakończonych w przeszłości, które miały miejsce w określonym momencie lub bez związku z teraźniejszością (np. Ayer compré un libro – Wczoraj kupiłem książkę.)

W portugalskim (zarówno w odmianie europejskiej, jak i brazylijskiej) istnieje kilka czasów przeszłych, które są używane w zależności od kontekstu i rodzaju akcji, wśród nich: Pretérito Perfeito Simples, używany do opisywania zakończonych czynności w przeszłości, które miały miejsce raz lub w określonym czasie (np. Ontem eu comi uma pizza – Wczoraj zjadłem pizzę),

Pretérito Imperfeito – używany do opisywania czynności powtarzających się w przeszłości, zwyczajów, stanów emocjonalnych, opisu tła (np. Ele sempre estudava à Noire – On zawsze uczył się wieczorem),

Pretérito Perfeito Composto – używany do opisywania czynności, które zaczęły się w przeszłości i wciąż trwają lub powtarzają się aż do chwili obecnej (np. Tenho estudado muito ultimamente – Ostatnio dużo się uczę),

Pretérito Mais-que-Perfeito Simples, używany do opisania czynności, które miały miejsce przed innymi czynnościami w przeszłości. Występuje rzadko w formie prostej, częściej używa się formy analitycznej (np. Depois que ele terminara o trabalho, saiu – Po tym jak skończył pracę, wyszedł),

Pretérito Mais-que-Perfeito Composto, czyli forma analityczna, częściej używana (np. Eu tinha falado / havia falado – Powiedziałem).

Você w portugalskim jest formą zaimka używaną do zwracania się do drugiej osoby, ale w kontekście bardziej formalnym lub z dystansem, choć w Brazylii jest stosowane także w codziennych, nieformalnych rozmowach. W Brazylijskim portugalskim você jest powszechnie używane w sytuacjach zarówno formalnych, jak i nieformalnych, zwłaszcza w miastach. W portugalskim europejskim você jest bardziej zarezerwowane dla sytuacji, w których nie chcemy używać „tu” (nieformalnego „ty”), ale nadal pozostajemy w tonie nieco bardziej formalnym niż „tu”. Gramatycznie, w portugalskim „você traktowane jest jako forma trzeciej osoby liczby pojedynczej (np. você fala – „ty mówisz”).

Z kolei Usted w hiszpańskim pełni bardzo podobną rolę, co você w portugalskim, ponieważ jest to forma grzecznościowa używana w sytuacjach formalnych, do osób, z którymi nie mamy bliskiej relacji. W hiszpańskim usted jest używane, aby okazać szacunek, i w odróżnieniu od portugalskiego você, nie jest powszechnie używane w codziennych rozmowach, w których normalnie używa się tú (nieformalne „ty”). Gramatycznie, w hiszpańskim usted jest traktowane jak trzecia osoba liczby pojedynczej, mimo że odnosi się do rozmówcy. Dla przykładu: usted habla – „pan/pani mówi”.

Akcent portugalski jest bardzo zróżnicowany w zależności od regionu. Na przykład, w Rio de Janeiro używa się specyficznego akcentu, który może przypominać francuską melodię mowy, a w São Paulo wymowa jest bardziej twarda. W hiszpańskim różnice regionalne (np. między hiszpańskim w Hiszpanii a w Ameryce Łacińskiej) są mniej zróżnicowane pod względem wymowy. Portugalski używa dużo więcej akcentów diakrytycznych niż hiszpański. Na przykład: w portugalskim występują akcenty na samogłoskach (np. avó – „babcia”) oraz inne znaki diakrytyczne, jak tilde (tylda, ~) w ão. Hiszpański używa akcentów tylko na niektóre samogłoski w celu pokazania, gdzie kładzie się akcent (np. público, teléfono).

W hiszpańskim rzeczowniki i przymiotniki zmieniają się w liczbie mnogiej przez dodanie „-s” lub „-es” (np. amigos – przyjaciele). Portugalski również stosuje zmianę liczby mnogiej, ale w niektórych przypadkach dodaje także inne końcówki, jak „-ões” (np. pão – chleb, pães – chleby) lub „-ais” (np. animal – zwierzę, animais – zwierzęta).

Hiszpańskie pescado oznacza rybę, którą już złowiono i przygotowano do jedzenia, podczas gdy portugalskie peixe oznacza rybę ogólnie.

Embarazada w hiszpańskim oznacza w ciąży, podczas gdy embaraçada w portugalskim oznacza zakłopotana. Dwa podobnie brzmiące słowa mają zupełnie różne znaczenie!

Rato w hiszpańskim oznacza mysz, podczas gdy w portugalskim może oznaczać także chwilę (np. por um rato – na chwilę).

Chociaż oba języki używają alfabetu łacińskiego, portugalski ma bardziej złożoną ortografię, z dodatkowymi literami, takimi jak ç, które w hiszpańskim nie występują.

W Portugalii i Brazylijskim portugalskim występują różnice w słownictwie, wymowie oraz używaniu gramatyki, co sprawia, że portugalski różni się w zależności od regionu. W Hiszpanii także występują różnice w dialektach (np. w języku katalońskim czy galicyjskim), ale ogólnie różnice między hiszpańskim w Hiszpanii a latynoamerykańskim hiszpańskim są mniejsze niż między portugalskim z różnych regionów.

Hiszpański ma dużą liczbę zapożyczeń z języka arabskiego, ponieważ Hiszpania była pod wpływem arabskim przez kilka stuleci (np. azúcar – cukier, aceituna – oliwka). Portugalski ma wpływy z języka galijskiego i celtyckiego, szczególnie w południowych regionach Portugalii. Z tego powodu niektóre słowa w portugalskim mogą brzmieć nieco bardziej archaicznie lub przypominać inne języki celtyckie.

Hiszpański jest jednym z najczęściej uczonych języków na świecie, więc dostępność materiałów edukacyjnych, kursów językowych, aplikacji oraz native speakerów do rozmowy jest ogromna. W związku z tym może być łatwiej znaleźć pomoc w nauce. Dużo więcej aplikacji, takich jak Duolingo, Babbel, etutor oferuje hiszpański, mając na uwadze ogromną liczbę uczących się. Istnieje także ogromna liczba podręczników i materiałów edukacyjnych, zarówno w wersji drukowanej, jak i cyfrowej.

Portugalski również ma dużą liczbę zasobów, ale jest ich trochę mniej niż dla hiszpańskiego, zwłaszcza jeśli chodzi o materiały dostępne w mniej popularnych językach. Chociaż popularność portugalskiego wzrosła, szczególnie z uwagi na rozwój gospodarki brazylijskiej, dostępność kursów, książek i zasobów wciąż jest mniejsza. Co ciekawe, zdecydowanie więcej materiałów jest dostępnych, jeśli chcesz nauczyć się portugalskiego brazylijskiego, niż portugalskiego europejskiego.

Bardzo trudno odpowiedzieć na to pytanie, bez wątpienia hiszpański jest bardziej powszechny na świecie. Jest to drugi najczęściej używany język na świecie pod względem liczby native speakerów (około 480 milionów). Język ten jest oficjalnym językiem w 20 krajach, w tym w Hiszpanii oraz większości krajów Ameryki Łacińskiej (z wyjątkiem Brazylii). Hiszpański jest językiem, który jest nauczany w wielu szkołach i uczelniach na całym świecie. Jest również szeroko używany w biznesie, turystyce i polityce.

Portugalski ma około 260 milionów native speakerów, ale jest używany głównie w Portugalii, Brazyliach, Angoli, Mozambiku i kilku innych krajach afrykańskich. Zdecydowanie większe znaczenie portugalski ma w Brazylii, która jest jednym z najważniejszych gospodarczo krajów w Ameryce Łacińskiej. Portugalski w krajach afrykańskich, takich jak Angola czy Mozambik, może być przydatny w kontekście współpracy międzynarodowej lub biznesowej.

Mimo że oba języki mają wspólne korzenie, różnice między nimi są fascynujące! Hiszpański jest często uważany za język łatwiejszy do nauki, szczególnie dla osób, które zaczynają swoją przygodę z językami romańskimi. Przede wszystkim ze względu na prostszą wymowę i gramatykę, o czym pisaliśmy powyżej. Dla osób, które już znają hiszpański, nauka portugalskiego będzie szybka, ale dla osób zaczynających od zera, hiszpański może być nieco łatwiejszy. Bez wątpienia obydwa języki mają swoje unikalne cechy, a znajomość jednego z nich z pewnością ułatwi naukę drugiego, chociaż trzeba być świadomym tych subtelnych, ale znaczących różnic. Nauka każdego z nich przyniesie ogromne korzyści – zarówno w kontekście komunikacyjnym, jak i kulturowym. Znajomość hiszpańskiego lub portugalskiego daje dostęp do bogatych tradycji literackich, muzycznych oraz filmowych, a także otwiera drzwi do kariery zawodowej w krajach, gdzie te języki są używane.

W wielu międzynarodowych firmach znajomość tych języków jest dużym atutem, zwłaszcza w branżach takich jak handel międzynarodowy, turystyka, tłumaczenia, edukacja, a także biznes. Pamiętajmy, że hiszpański jest językiem urzędowym w 20 krajach, w tym w większości krajów Ameryki Łacińskiej, a portugalski jest językiem ojczystym w Brazylii, jednej z największych gospodarek świata.

Podsumowując, warto też przypomnieć, że nauka nowych języków, w tym hiszpańskiego czy portugalskiego, poprawia zdolności poznawcze. Badania wykazują, że osoby, które uczą się nowych języków, rozwijają lepszą pamięć, zdolność koncentracji oraz umiejętność rozwiązywania problemów. Języki obce są również świetnym sposobem na utrzymanie mózgu w dobrej kondycji, spowalniając procesy starzenia się umysłu i zwiększając zdolność do koncentracji i wielozadaniowości. Nauka języka hiszpańskiego lub portugalskiego to inwestycja w rozwój osobisty i zawodowy. Bez względu na to, czy chcesz podróżować, rozwijać swoją karierę, czy po prostu poszerzyć swoje horyzonty, znajomość tych języków z pewnością przyniesie Ci liczne korzyści!